فتق دیسک ستون مهره ها از بیماریهای نسبتا شایع میباشد.دیسک در واقع با دارا بودن ساختاری انعطاف پذیر و قرار گرفتن بین مهره ها موجبات انعطاف پذیری ستون فقرات و توانایی ما در خم و راست شدن را فراهم میاورد .
دیسک ساختاری دو قسمتی شامل هسته ژله ای (nucleous) و کپسولی محکم (annulus) دارد و در صورت وارد امدن فشار بیش از حد به ان ممکن است انولوس دچار بیرون زدگی یا پارگی شود و بدلیل نزدیکی دیسک به ریشه های عصبی در حال خروج از کانال نخاعی این بیرون زدگی ممکن است با وارد اوردن فشار بر اعصاب همسایه موجب بروز درد و علایم عصبی مانند گزگز و مورمور یا احساس سوزش و سرد شدن در محدوده عصب درگیر بشود(radiculopathy ).
بسته به شدت فشار بر ریشه عصبی و جای بیرون زدگی دیسک علایم مختلفی ممکن است بروز پیدا کنند از درد های تیر کشنده با شدت کم تا درد های بسیار شدید و یا بی حسی و سنگینی در محدوده عصب درگیر یا ضعف عضلانی و حتی اختلال در ادرار و مدفوع .
درمانها ی مورد استفاده با توجه به علایم و مدت زمان گذشته از بروز علایم ممکن است متفاوت باشند .
استفاده از داروهای ضد التهاب و استرویید ها و ...استراحت و پرهیز از فعالیت های منجر به فشار بر ستون مهره ها ، فیزیوتراپی ، نرمش های خاص در جهت افزایش قدرت عضلانی عضلات شکم یا کمریا گردن و کاهش فشار بر دیسک از جمله اقدامات درمانی اولیه میباشند. البته در انواع خاصی از دیسک که تنها کمتر از 5 در صد از دیسکها را شامل میشوند نیاز به جراحی پیدا میکنند .
بخش دیگری از درمان که در صورت بهبود نیافتن علایم بدنبال درمانهای محافظه کارانه ( استراحت ، دارو، فیزیوتراپی) ممکن است در نظر گرفته شوند درمانهای کم تهاجمی یا مداخله ای میباشند (spine intervention ).
در این بخش از درمان با توجه به یافته های تصویر برداری و نوار عصب و عضله و البته مهم تر از همه معاینات بیمار ، ریشه های عصبی درگیر مشخص شده و متناسب با عوامل مختلف مانند میزان هیدراته (ابداربودن) بودن دیسک ، سطح درگیری ، مدت زمانی که از شروع علایم گذشته یا مزمن بودن علایم، روشهای درمانی مختلفی مانند تزریق های اپیدورال ،استفاده از امواج رادیوفرکوئنسی (RF nerve ablation)یا تزریق اوزون در داخل دیسک (ozone discectomy) مورد استفاده قرار میگیرند .
روشهای مداخله ای در بیمارستان و البته تنها با بی حسی موضعی و بدون بیهوشی در شرایط کاملا استریل انجام میشوند.
بدلیل نیاز به دقت بالا این روش ها زیر گاید فلوروسکوپ انجام میشوند .نیز پس از انجام این عمل ها نیازی به بستری شدن در بیمارستان نمیباشد و تنها چند ساعت برای اطمینان از وضعیت بیمار تحت نظر گرفته شده و سپس مرخص میگردد.
نویسنده: دکتر حسین ارجمند